Małopolska. Jedno zdjęcie i wiele pytań. Zidentyfikowany tylko jeden szwoleżer ze zdjęcia, kim są pozostali trzej? Muzeum prosi o pomoc

Nieznani szwoleżerowie z fotografii niczym dziewczyna w polskim mundurze

Niedawno w wielu mediach ukazało się, udostępnione przez Instytut Pamięci Narodowej, zdjęcie pięknej dziewczyny w polskim mundurze. Zrobiono je w czasie II wojny światowej w Anglii. Niestety kobieta nie była znana z imienia i nazwiska. IPN zwrócił się z apelem do internautów z prośbą o pomoc w jej identyfikacji. I udało się. Jak się okazało, fotograf uwiecznił Marię Barr z odznaczeniem dla jej nieżyjącego męża pilota.

Ostatnio z podobną historią zetknęli się pracownicy Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej. Wśród wartościowych fotografii przekazanych w tym roku Muzeum Pamięci przez Marię Jurczyk z Osieka, znalazło się zdjęcie jej ojca – Józefa Domasika z kolegami.

- Józef Domasik, na fotografii widoczny drugi od lewej, urodził się w 1902 roku w Osieku

- mówi Dorota Mleczko, dyrektor Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej. - Wstąpił do wojska, gdy miał 19 lat. Był żołnierzem 2. Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich, który, m.in. stacjonował w Białej.

W wojsku skończył kurs i został technikiem weterynaryjnym. Wcześniej uczył się także zawodu kołodzieja. W 1922 roku ożenił się. Z żoną Teklą miał czworo dzieci: Stanisława, Helenę, Mariana i Marię. Zmarł 5 września 1957 roku. Spoczywa na cmentarzu w Osieku.

Według Marii Jurzyk, ofiarodawczyni zdjęcia, ostało ono zrobione między 1923-25 r. w Grudziądzu. Przedstawia czterech żołnierzy 2. Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich, ona rozpoznaje tylko swojego ojca Józefa.

Historyczny detektyw Piotr Hertig z Muzeum Pamięci

W trakcie prac ewidencyjnych asystenta muzealnego Piotra Hertiga, wątpliwość wzbudziła miejscowość – Grudziądz. Postanowił spróbować zweryfikować miejsce wykonania zdjęcia kierując się miejscem stacjonowania pułku.

- Z odpowiedzi od dr. Marcina Ochmana, kustosza z Działu Wojskowości Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie wynika, że 2. Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich po powrocie z wojny polsko-bolszewickiej został w 1921 roku rozlokowany w trzech miastach. W Bielsku znalazło się dowództwo pułku, 1 szwadron i kompania ciężkich karabinów maszynowych; do Pszczyny trafił 2 szwadron; do Bochni 3 i 4 szwadron. W 1926 roku pułk przebazowano do Starogardu

– informuje dyrektor Dorota Mleczko.

Jeszcze więcej szczegółowych informacji podał Stanisław Michalski z Muzeum 2. Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich w Starogardzie Gdańskim. Jak poinformował Muzeum Pamięci, po zakończeniu służby granicznej w maju 1921 roku, pułk większością sił przeszedł do Bielska. Zajął tam koszary kawaleryjskie przy ul. Bardowskiego 2, mieszczące prawie 500 osób i tyle samo koni.

- Podkreślić należy, że koszary znajdowały się w Bielsku, a nie w Białej, bo w tym rejonie granica miast nie biegła środkiem nurtu rzeki

– zaznaczył Stanisław Michalski.

Kim są koledzy Józefa Domasika ze zdjęcia?

Historycy wiedzą, że Józef Domasik przynajmniej część służby wojskowej odbył właśnie w Bielsku. Bardzo prawdopodobne jest zatem, że w studiu fotograficznym w tym mieście postanowił się uwiecznić z kolegami. Nie świadczy to jednak o tym, że fotografia tam właśnie została wykonana.

- Podsumowując: nie wiemy, kim są trzej pozostali żołnierze ze zdjęcia, nie wiemy też, gdzie i kiedy zostało ono zrobione

– mówi Dorota Mleczko. - Może ktoś z Państwa rozpozna któregoś z pozostałych mężczyzn? Wtedy odpowiedzi na inne pytania powinny być łatwiejsze i, być może, pozwolą na uzupełnienie wiedzy o losach mężczyzn uwiecznionych na fotografii – dodaje.

Kontakt z Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej: 32-600 Oświęcim, ul. St. Wyspiańskiego 10, telefon/faks: +48 33/447 40 84, e-mail: [email protected].

FLESZ - "To co dał nam świat". Wspomnienie Krzysztofa Krawczyka