Aeracja czyli napowietrzanie

Dobrze utrzymany trawnik jest wizytówką każdego ogrodu. Wymaga on jednak stałej pielęgnacji. Podstawowym zabiegiem jest aeracja, czyli napowietrzanie. Zabieg ten można wykonać aeratorem, który dodatkowo skutecznie oczyszcza trawnik z chwastów.

Aby trawnik prezentował się efektownie musi podlegać stałej i kompleksowej pielęgnacji, praktycznie przez cały sezon wegetacyjny. Na właściwą pielęgnację składa się szereg zabiegów, wykonywanych z różną intensywnością w zależności od rodzaju trawnika, jego przeznaczenia, wielkości. Zabiegi te odnoszą się zarówno do części nadziemnej (źdźbła traw) jak i podłoża, czyli wierzchniej warstwy gleby, w której rozwijają się korzenie traw.

Jednym z takich podstawowych zabiegów jest aeracja, czyli napowietrzanie podłoża trawnika. Dotyczy to zwłaszcza powierzchni użytkowanych intensywnie i silnie deptanych. Celem aeracji jest przerwanie ciągłości zbitej, nadmiernie zagęszczonej warstwy gruntu. Zabieg polega na wykonaniu otworów lub szczelin w podłożu, w strefie rozwoju korzeni roślin trawnikowych.

Dzięki temu możliwa jest lepsza wymiana powietrza w glebie, efektywniejsze wnikanie wody oraz skuteczniejsze działanie nawozów. Aeracja stymuluje rośliny do lepszego rozwoju - w jej wyniku następuje zwiększenie masy korzeniowej traw, a cały trawnik staje się elastyczniejszy i odporny na deptanie. W zależności od stanu trawnika i rodzaju gleby, na której został założony, wykonujemy tzw. aerację wgłębną lub aerację powierzchniową.

Aeracja wgłębna, czyli napowietrzanie głębokie, polega na wykonaniu w podłożu otworów o głębokości minimum 8 cm, przy zastosowaniu sprzętu ręcznego lub mechanicznego. Na glebach piaszczystych lub ilastych wystarczy nakłuwanie gruntu metalowymi, litymi kolcami (zębami). Do tego celu można wykorzystać widły ogrodnicze (na niewielkich powierzchniach) lub aeratory kolcowe (na powierzchniach większych).

Na glebach ciężkich lepsze efekty i przy mniejszym wysiłku przynosi zastosowanie narzędzi o zębach w postaci zaostrzonych na końcu rurek, które wydobywają na powierzchnię wycięte wałeczki darni. Jest to o tyle korzystne, że gleba wokół otworów nie zostaje dodatkowo zagęszczona, przez co nie traci właściwej sobie struktury. Do tego zabiegu wykorzystujemy specjalne widły z zębami rurkowymi lub aeratory mechaniczne wyposażone w zęby rurkowe.
Aeracji wgłębnej poddajemy tylko te fragmenty trawnika, na których zauważymy wyraźne objawy zbytniego zagęszczenia podłoża, o czym świadczy niedostateczne wsiąkanie wody po podlaniu trawnika lub w okresach intensywnych opadów, oraz szybkie żółknięcie w okresie suszy, czy obecność mchu. Optymalnym okresem wykonania tego zabiegu jest wczesna jesień.
Aeracja powierzchniowa polega na wycięciu otworów o głębokości ok. 2-3 cm. Do wykonania zabiegu wykorzystuje się specjalne aeratory ręczne lub mechaniczne: aeratory kolcowe z zębami litymi, które są łatwiejsze do obsługi zwłaszcza na glebach lżejszych, lub aeratory szczelinowe, które nie nakłuwają lecz rozcinają darń, co dodatkowo stymuluje rozrost korzeni traw, a powstałe w podłożu szczeliny umożliwiają lepszą wymianę powietrza i większą dostępność dla wnikającej wody.
Ponieważ aeracja powierzchniowa zwiększa przepuszczalność jedynie wierzchniej warstwy gleby, stosujemy ją wówczas gdy zauważymy początkowe objawy zagęszczania, czyli słabe wsiąkanie wody po podlewaniu lub opadach. Zabieg można wykonywać na całej powierzchni trawnika co roku wiosną lub latem, przed intensywnym nawożeniem i nawadnianiem.

Aby napowietrzanie było przeprowadzone skutecznie, muszą zostać spełnione następujące warunki: gleba musi być dostatecznie wilgotna (ale nie mokra), a wysokość murawy nie powinna przekraczać 3 cm. Zatem przed wykonaniem aeracji trawnik należy dobrze podlać, a następnie skosić i zgrabić skoszoną trawę.
Nawożenie trawnika przeprowadzamy dopiero po zakończeniu aeracji, kiedy działanie nawozów będzie skuteczniejsze, a składniki pokarmowe lepiej dostępne dla roślin. Ważne jest także właściwe wykonanie samego zabiegu. Należy starać się, aby w miarę równomiernie pokryć otworami daną powierzchnię, zachowując odpowiednią ich gęstość.

Jest to uzależnione od typu gleby. Na glebach luźniejszych kolejne rzędy otworów wykonujemy w odstępach mniej więcej 15 cm; na glebach cięższych liczbę otworów się zwiększa - do odstępów 10-centymetrowych pomiędzy kolejnymi rzędami.

Gdy aerację wykonamy przy użyciu narzędzi z zębami rurkowymi, wydobyte na powierzchnię wałeczki darni należy rozkruszyć przy użyciu grabi lub włóki, które równocześnie wprowadzają rozdrabnianą ziemię z powrotem do wykonanych otworów i wyrównują powierzchnię trawnika. Zachowujemy w ten sposób stosowną gładkość i ciągłość podłoża, co umożliwia właściwy, pożądany rozrost traw.

Wydobyte wałeczki można również wygrabić i usunąć z trawnika, a powstałe w wyniku aeracji otwory uzupełnić piaskiem, który rozsypujemy i rozgrabiamy na powierzchni trawnika. Jest to korzystne zwłaszcza na glebach ciężkich, słabo przepuszczalnych, o dużej zawartości próchnicy, gdzie pojawia się konieczność dodatkowego rozluźnienia gleby i poprawienia jej struktury.

Urządzeniem służącym do wykonania opisanych zabiegów jest aerator. Przy użyciu aeratora AMR 32 można w łatwy sposób oczyścić trawnik bez ryzyka uszkodzenia korzeni trawy. Aerator zaopatrzony jest w walec z 32 zębami Powerflex, zbudowany z elastycznych hartowanych sprężyn stalowych. Taka budowa umożliwia delikatne i skuteczne oczyszczenie trawnika. Usunięty mech i chwasty trafiają do dużego pojemnika na odpadki. Pojemnik umieszczony jest z przodu aeratora, co umożliwia wygodne usunięcie odpadków. Silnik o mocy 400 W gwarantuje wysoką wydajność pracy. Tylna rolka umożliwia bezpieczne spulchnianie krawędzi trawnika, bez ryzyka ześlizgnięcia się aeratora.

Manewrowanie aeratorem ułatwia ergonomiczny uchwyt prowadzący. Po złożeniu uchwytu urządzenie nie zajmuje wiele miejsca i można je wygodnie przechować.
Aeracja nie zastępuje nawożenia trawnika. W miejscach, gdzie trawa jest przerzedzona, powinno się wykonać siew uzupełniający.