Brzeszcze. Obchody 80. rocznicy założenia przez Niemców podobozu Auschwitz-Jawischowitz. Zginęło w nim kilka tysięcy więźniów

Minęło 80 lat od założenia przez Niemców podobozu Auschwitz-Jawischowitz. 15 sierpnia 1942 roku skierowano do niego pierwszy transport 150 więźniów niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady KL Auschwitz z zamiarem wykorzystania ich do niewolniczej pracy w kopalni. Wraz z rozpoczęciem okupacji ziem polskich kopalnia przedwojenna kopalnia Brzeszcze-Jawiszowice została przejęta przez Niemców i pod zmienioną nazwą „Steinkohlenbergwerk Brzeszcze – Schachtanlagen Brzeszcze und Jawischowitz” weszła w skład niemieckiego koncernu „Herman Goring Werke” (HGW).

- Pierwszymi więźniami byli Żydzi deportowani do KL Auschwitz z Francji. Był to pierwszy przypadek w niemieckim nazistowskim systemie obozowym wykorzystania więźniów do przymusowej niewolniczej pracy pod ziemią - podkreśla Agnieszka Molenda-Kopijasz, prezes Fundacji Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau.

Był to efekt umowy podpisanej przez HGW z głównym urzędem SS, na podstawie której obóz KL Auschwitz miał dostarczyć 6 tys. więźniów do pracy w kopalni. Nadzór nad podobozem przejęło całkowicie SS. W 1944 roku osiągnął on stan maksymalny ponad 2500 osadzonych. Byli to więźniowie pochodzący z krajów całej ówczesnej okupowanej Europy jak Polska, Francja, Holandia, Czechy, Słowacji, Włochy, Belgia, Węgry, była Jugosławia, Rosja, Austria, Ukraina, Niemcy. Głównie w 95 proc. Żydzi. Warunki pracy więźniów i życia w obozie były bardzo ciężkie i panowała w nim wysoka śmiertelność.

- Nie jest dokładnie ustalona liczba ofiar niemieckiego nazistowskiego obozu KL Auschwitz-Jawischowitz, ale pochłonął on życie kilku tysięcy więźniów, z czego co najmniej około 2 tysięcy ludzi zginęło tylko z samych przeprowadzanych w obozie selekcji - dodaje Agnieszka Molenda-Kopijasz.

W uroczystościach upamiętniających ofiary podobozu Jawischowitz uczestniczyli przedstawiciele Wojewody Małopolskiego i Zarządu Województwa Małopolskiego, konsulatów Niemiec i Węgier, gminy Oświęcim, Instytutu Pamięci Narodowej, Muzeum Auschwitz oraz organizacji i instytucji działających na terenie gminy Brzeszcze. W imieniu mieszkańców znicze zapalili radni gminy Brzeszcze oraz burmistrz Radosław Szot.

Po podobozie zachował się oryginalny budynek łaźni obozowej i oryginalna betonowa latarnia w miejscu placu apelowego. W 1983 roku na terenie podobozu powstał pomnik upamiętniający jego ofiary.

FLESZ - Polacy się starzeją a miasta wyludniają. Jest raport GUS