Brzeszcze. Wyprawa uczniów z "czwórki" po miejscach pamięci

Uczniowie Zespołu Szkolno- Przedszkolnego nr 4 z Oddziałami Integracyjnymi w Brzeszczach uczcili przypadającą w tym roku 80 rocznicę wybuchu II wojny światowej, biorąc udział w rajdzie rowerowym wyznaczonym szlakiem miejsc pamięci związanych z różnymi wydarzeniami wojennymi na terenie gminy Brzeszcze i okolic, w tym Muzeum KL Auschwitz-Birkenau II w Brzezince. W przedsięwzięciu wzięło udział 27 uczniów z klas V - VIII wraz nauczycielami.

Organizatorami wyprawy „Śladami II Wojny Światowej” z niecodzienną lekcją historii była nauczycielka muzyki i plastyki - Anna Szlenk wraz z Dorotą Sikorą – nauczycielem języka niemieckiego i przewodnikiem w Muzeum Auschwitz - Birkenau oraz wuefistami: Grzegorzem Majcherczykiem, Danielem Pochopieniem, Markiem Szrombą, Renatem Szymańskim i Mirosławem Włodarczykiem.

W trakcie eskapady uczestnicy pokonali 35 km. Na trasie znalazł się pomnik poległych w Kampanii Wrześniowej na cmentarzu komunalnym w Brzeszczach, w którym zostali pochowani żołnierze polegli 3 września 1939 roku w Bitwie pod Łężnikiem oraz w Bitwie pod Rajskiem 4 września 1939 r. oraz masowy grób Żydów pomordowanych przez hitlerowców w czasie „Marszu Śmierci” czyli ewakuacji więźniów z pobliskich obozów koncentracyjnych, który przebiegał przez naszą gminę aż do Wodzisławia Śląskiego.

Uczniowie poznali także historię podobozu KL Jawischowitz, gdzie byli osadzeni więźniowie pracujący niewolniczo w Kopalni Brzeszcze, odwiedzając zabytkowe obiekty w Parku Miejskim. Zobaczyli także miejsce zasadzenia drzewek dębowych mających upamiętniać zbrodnię katyńską, czyli oficerów z tego terenu zamordowanych przez Rosjan strzałem w tył głowy.

Kolejnymi punktami na trasie był pomnik ku czci mieszkańców Jawiszowic, którzy zginęli w latach 1939-45 znajdujący się Jawiszowicach - „Kółku", a następnie grób lotnika amerykańskiego – Alvin’a J. Ellin’a znajdujący się na cmentarzu w Jawiszowicach, który zginał 18 grudnia 1944 roku w drodze powrotnej do Włoch po bombardowaniu zakładów chemicznych w Blachowni w ramach „śląskiej wojny o paliwo” został zastrzelony przez niemieckiego żandarma. Z 10 osobowej załogi samolotu on jeden zginął, ośmiu trafiło do niewoli, a jeden został ukryty przez miejscowy oddział AK „Sosienki” .Grób dowódcy tego oddziału Jana Wawrzyczka także jest na tym samym cmentarzu.

Uczestnicy rajdu byli także w w rejonie tzw. „Łężnika", czyli nadwiślańskiej łące, gdzie we wrześniu 1939 roku doszło do potyczki pomiędzy oddziałem 6 Dywizji Piechoty Armii „Kraków” a nacierającymi oddziałami niemieckiej Armii Południe. W walce zginęło 11 polskich żołnierzy. W tym samym dniu Niemcy wkroczyli do Brzeszcz i rozpoczęła się okupacja trwająca do 27 stycznia 1945 roku.

Kolejna część tej niecodziennej lekcji historii odbyła się w Brzeszczach Borze, gdzie w czasie wojny znajdował się podobóz KL Auschwitz – Bór/Budy. W różnych okresach funkcjonowały tutaj obóz męski, żeński oraz kobieca karna kompania. Więźniarki pracowały ponad siły m.in. kopiąc rowy, oczyszczając pnie z gałęzi, by przygotować je do wywozu z lasu, lub pogłębiając koryto Wisły i pobliskie stawy rybne. W pierwszych dniach października w Budach doszło do masakry francuskich Żydówek. W rzezi zginęło 90 kobiet.

Następnie uczestnicy wyprawy dotarli do Muzeum KL Auschwitz II- Birkenau. Uczniowie odwiedzili m.in. Bramę Śmierci, ruiny
krematorium, barak dziecięcy i zapalili znicze na polskiej tablicy przy Pomniku Ofiar Nazistowskiego Obozu KL Auschwitz-Birkenau.

Rajd zakończył się powrotem do szkoły przez piękny rezerwat „Nazieleńce".