Kasa nie dla każdego

Kto powinien, a kto może korzystać z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego? Pytanie to nurtuje nie od dziś samych rolników i ekspertów. Jedni i drudzy zgadzają się, że obecny system ubezpieczeniowy trzeba zmienić, daje on bowiem przywileje również tym, którzy z rolnictwem mają niewiele wspólnego albo nie mają wręcz żadnego związku. Jak zmienić ten system i dostować go do rzeczywistych potrzeb - nad tym zastanawiają się eksperci, którzy chcą wskazać konkretne propozycje w ramach toczącej się publicznej debaty nad rządowym projektem racjonalizacji wydatków publicznych ich ograniczeń w sferze zarówno administracji, jak i w sferze socjalnej.

Największe kontrowersje budzi sprawa dotycząca możliwości korzystania z KRUS przez rolników prowadzących gospodarstwo w ramach działów specjalnych. Właśnie tu pojawia się największe pole do ,naciągania prawa", by nie powiedzieć - do nadużyć. Bo czy np. hodowca jednej myszki laboratoryjnej powinien mieć prawo do ubezpieczenia czy też nie? Eksperci są tu zgodni - nie powinien korzystać z tego systemu, o ubezpieczeniu w ramach KRUS powinna bowiem decydować skala produkcji specjalnej, a nie jej rodzaj.

Podczas kolejnego spotkania członków zespołu (zasiadają w nim, obok przedstawicieli ministerstw, przede wszystkim członkowie organizacji rolniczych, emerytów i rencistów, młodych rolników) uznano za konieczne zamieszczenie w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników definicji ,dział specjalny produkcji rolnej". Uzgodniono też, że lista rodzajów działów specjalnych powinna być określana w akcie wykonawczym do ustawy. Ponadto powinien być określony minimalny próg, uprawniający do korzystania z ubezpieczeń społecznych rolników (hodowla jednej myszki laboratoryjnej nie uprawnia do tego).

Zgoda panuje natomiast w innej kwestii - osoby prowadzące działy specjalne produkcji rolnej w części osobowej składki emerytalno-rentowej (płacona kwartalnie w wysokości 30 proc. minimalnej emerytury) powinny być traktowane tak, jak wszyscy rolnicy. Podobnie w przypadku części dochodowej (zależnej od dochodu) - należy uwzględnić system obliczania dochodu na podstawie ryczałtu lub prowadzonej rachunkowości.

System ubezpieczeń to jedna sprawa, druga to reprezentacja. Eksperci szukają właśnie odpowiedzi na pytanie: kto powinien być reprezentowany w Radzie Rolników Kasy, jak liczebna powinna być ta Rada i jaką funkcję pełnić? Proponuje się, aby w przyszłości swych przedstawicieli do Rady zgłaszały związki zawodowe i organizacje rolnicze o zasięgu ogólnokrajowym oraz liczące powyżej 50 tys. członków odprowadzających składki.

Dyskusja toczy się również wokół statusu samej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Dominuje opinia, iż KRUS powinna być państwową jednostką organizacyjną z osobowością prawną. Eksperci skłaniają się też do pozostawienia w Kasie trzech funduszy celowych: składkowego, emerytalno-rentowego oraz prewencji i rehabilitacji.