Krytyka w internecie. Jakie są jej granice? Prawnik wyjaśnia zagadnienia

Jak zostało wskazane w artykule opublikowanym w "Gazecie Krakowskiej" w dniu 6 grudnia 2019 roku, osobie, której dobra osobiste zostały naruszone przysługuje szereg instrumentów prawnych służących do ich obrony, zarówno na drodze cywilnej, jak i karnej. Jednak należy zastanowić się kiedy dochodzi do takiego naruszenia i czy możliwe jest precyzyjne wskazanie granicy, po przekroczeniu której możemy uznać, iż dobra osobiste zostały naruszone ?

Każdy przypadek dotyczący komentarza, w szczególności zawierającego negatywną opinię jest wysoce ocenny i nie jest możliwe postawienie sztywnej granicy dozwolonej krytyki oraz wyrażenia swojej opinii. Podkreślić jednak należy, iż z pewnością nie każdy komentarz będący komentarzem krytycznym, wyrażającym negatywną opinię na temat np. konkretnej usługi, należy uznać za naruszający dobra osobiste.

W ugruntowanym już w tej tematyce orzecznictwie sądów wskazuje się, na pewne czynniki, służące do oceny dopuszczalności wyrażania swojej opinii. Rzeczowa krytyka, w szczególności w obronie uzasadnionego interesu (np. społecznego) jest dozwolona, jednakże jeżeli obejmuje ona zdarzenia które faktycznie zaistniały, a subiektywna opinia została wyrażona w sposób rzetelny i w stosownej formie (np. bez zbędnego krytycyzmu, zwrotów obraźliwych).

W tym kontekście warto przywołać orzeczenia wyjaśniające kwestię wyrażania krytycznych opinii i ich legalności: „Przyjmuje się, że gdy doszło do naruszenia dobra osobistego przez wypowiedzi o faktach, przewidziane w art. 24 k.c. domniemanie bezprawności działania sprawcy może zostać obalone przez wykazanie, że wypowiedzi te były prawdziwe, a ujawnienie prawdziwych faktów naruszających cudze dobro osobiste było uzasadnione ważnym interesem społecznym. Natomiast jeśli do naruszenia dóbr osobistych doszło przez rozpowszechnianie opinii lub innych wypowiedzi o charakterze ocennym, niepoddających się weryfikacji według kryterium prawdy i fałszu, obalenie domniemania bezprawności działania sprawcy może nastąpić przez wykazanie, że opinia jest rzetelna i wyrażona w stosownej formie, przy czym oceny tej należy dokonać przy przyjęciu kryteriów obiektywnych, a nie z punktu widzenia samego zainteresowanego” (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 6 marca 2019 roku, I ACa 663/18):

„Wypowiedzi zawierające przedstawienie opinii nie mogą podlegać weryfikacji z punktu widzenia kryterium prawdy i fałszu czy też ich zasadności merytorycznej i są uznawane za dopuszczalne, o ile mieszczą się w granicach rzeczowej i konstrukcyjnej krytyki. Oceny krytyczne naruszające dobra osobiste osoby ocenianej podlegają kontroli sądu jedynie z punktu widzenia motywów osoby je formułującej i rozpowszechniającej, ich rzetelności oraz formy krytycznej wypowiedzi” (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 14 marca 2019 roku V ACa 655/18):

„Postawienie komuś zarzutów nieprawdziwych, naruszających jego dobre imię, jest zawsze działaniem bezprawnym. Wypowiedzi dotyczące faktów poddane winny zostać ocenie według kryterium prawdy i fałszu, natomiast te, które zawierają oceny, opinie powinny być przedmiotem oceny, czy znajdowały oparcie w faktach. Rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji lub formułowanie ocen, które nie mieszczą się w granicach dopuszczalnej krytyki, czyli takiej, która znajduje podstawy w obiektywnych faktach, stanowi naruszenie dobrego imienia osoby prawnej, podlegające ochronie na gruncie art. 24 Kodeksu cywilnego” (Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 27 marca 2019 roku, I ACa 526/18 ).