Nowa Huta i Stawy Monowskie. Tu w Małopolsce powstaną elektrownie z małymi reaktorami jądrowymi. Są olbrzymie pieniądze z USA

EXIM Bank oraz agencja inwestycji rozwojowych Development Finance Corporation (DFC) to rządowe agencje USA. Pierwsza z nich ma przekazać 3 mln dolarów, druga 1 mld dolarów. Budową reaktorów w Polsce zajmą się spółka Orlen i Synthos Green Energy.

W Polsce mają powstać reaktory BWRX-300, zaprojektowanym przez firmę GE Hitachi Nuclear Energy (GEH). Firma pracuje nad tą technologią od 2017 roku.

Taki reaktor ma mieć moc poniżej 300 MW. "Zwykłe" reaktory jądrowe mają moc kilka razy większą, ok. 1600 MW. Te "mniejsze" nie dość, że tańsze, mają być bardziej efektywne. To ich budowy nie trzeba rezerwować dużo miejsca, mają być też ekologiczniejsze niż wcześniejsze. Zatrudnienie w takich elektrowniach to ok. 200 osób obsługi. Wcześniej, czyli przy projektowaniu i budowie potrzeba ok. 1200 - 1600 osób. Podobnej wielkości reaktor - pierwszy na świecie tej technologii - powstaje w Kanadzie.

Podczas podpisywania listów intencyjnych dla polskich elektrowni ambasador USA Mark Brzeziński powiedział: - Polska potrzebuje nowych rozwiązań energetycznych, by ochronić się przez wpływami Rosji, by spełnić zobowiązania klimatyczne i napędzać rozwój gospodarki. Firma GE Hitachi to zaufany partner, który może dostarczyć takich rozwiązań.

Plany Synthosu związane z budową małej elektrowni jądrowej jej główny udziałowiec Michał Sołowow przedstawił cztery lata temu po podpisaniu porozumienia z amerykańsko-japońskim konsorcjum General Electric Hitachi. W 2021 roku potentat chemiczny z Oświęcimia połączył siły z Orlenem i prace przyspieszyły. Powstała spółka Orlen Synthos Green Energy, której celem stał się rozwój sieci małych elektrowni atomowych (SMR).

Na początku 2023 roku Daniel Obajtek, prezes Orlenu zapowiedział, że w planach jest uruchomienie aż 76 SMR-ów w 26 miejscach, do 2038 roku. Pierwszy ma być gotowy za pięć lat.

- To ważny dzień dla rozwoju SMR w Polsce. EXIM Bank i DFC podpisały listy o finansowaniu naszego programu małych reaktorów modułowych. Celem agencji jest wspieranie wdrożeń technologii z USA na świecie. To kolejny dowód wiarygodności przedsięwzięcia realizowanego razem z GE Hitachi, które umożliwia nam skuteczną transformację energetyczną w regionie - napisał dzisiaj (17.04.2023) na swoim profilu na Facebooku Daniel Obajtek.

Pierwsze małe bloki jądrowe powstaną w siedmiu miejscowościach: Ostrołęce, Włocławku, Stawach Monowskich koło Oświęcimia, Dąbrowie Górniczej, Nowej Hucie w Krakowie, SSE Tarnobrzeg – Stalowa Wola oraz Warszawie.
- Kolejne wstępne lokalizacje zostaną podane pod koniec roku - mówił prezes Orlenu podczas ceremonii podpisania listów intencyjnych.

Zanim zostaną zbudowane tu elektorowie muszą zostać przeprowadzone badanie geofizyczne i konsultacje społeczne.

Mały reaktor o mocy ok. 300 MW jest w stanie rocznie wytworzyć energię potrzebną do zasilania ok. 150-tysięcznego miasta czy powiatu, a więc wielkości np. powiatu oświęcimskiego. Szacowany koszt produkcji 1 MWh energii elektrycznej będzie docelowo o około 30 proc. niższy niż w przypadku energii z gazu. SMR może być zbudowany jako pojedynczy moduł, mogą być też łączone. Czyli 76 małych reaktorów jądrowych nie oznacza 76 ich lokalizacji.

Spółka Synthos swoją główną siedzibę ma w Oświęcimiu, ale posiada zakłady także w Kralupach w Czechach oraz we Francji, Holandii i Niemczech. Zakład w Stawach Monowskich powstanie także na potrzeby Synthosu.

Zator to turystyczno-rozrywkowa perła Małopolski zachodniej