Oświęcim. Niebezpieczne związki: jakich drzew i krzewów nie sadzić razem

Szeroko opisywanym i często poruszanym tematem są sympatie i antypatie panujące wśród warzyw. Dlatego też na ogół wiemy już jakich gatunków w warzywniku ze sobą nie łączyć (np. pomidorów i ziemniaków), a jakie warto sadzić obok siebie (np. por lub cebula z marchwią). Nieco mniej wiedzy mamy natomiast na temat innych roślin ogrodowych, chociaż również wśród nich też znajduje się sporo niezgodności.

Podstawowym powodem antypatii wśród roślin jest ryzyko wystąpienia chorób i szkodników zwanych dwudomowymi czyli takich, które do rozwoju potrzebują dwóch gatunków roślin (żerują na jednych i drugich, bądź zimę spędzają na jednych, a żerują na drugich). Jeśli więc posadzimy blisko siebie rośliny zagrożone wspólnymi chorobami lub szkodnikami, ryzykujemy pojawienie się sporych problemów w ich uprawie.

Jednym z najbardziej znanych „złych” połączeń jest grusza i jałowiec. Prześladująca grusze uciążliwa rdza, to choroba grzybowa, która do rozwoju potrzebuje dwóch gatunków roślin: gruszy i jałowca. Na gruszy rozwija się w sezonie letnim, natomiast zimę spędza w formie przetrwalnikowej na żywicielu pośrednim czyli na jałowcu (głównie jałowcu sabińskim).

Choroba jest uciążliwa i trudna do zwalczania. Ze środków chemicznych do oprysków przeciw rdzy gruszy jest przeznaczony preparat ZATO 50 WG (dla użytkowników nieprofesjonalnych, do stosowania w przydomowych ogrodach, jest on sprzedawany w opakowaniach 2,5 g). Można także stosować preparaty zastępcze, głównie przeznaczone do walki z parchem lub innymi chorobami grzybowymi (np. Score 250 EC, Kaptan 50 WP, Topsin M 500 SC). Jeśli zależy nam na gruszach, lepiej zrezygnujmy z sadzenia jałowców (i upewnijmy się, czy nie rosną u sąsiada).

Podobne zagrożenie niesie ze sobą uprawa w bliskim sąsiedztwie sosny wejmutki lub limby i niektórych krzewów owocowych (porzeczki czarnej, porzeczki kolorowej i agrestu). W tym wypadku dwudomowym patogenem jest grzyb, odpowiadający za rdzę wejmutkowo-porzeczkową, którego żywicielem pośrednim jest sosna. Rdza jest groźna dla wszystkich gatunków, na których się rozwija, gdyż powoduje uszkodzenia zarówno na sosnach jak i na krzewach owocowych.

W bliskim sąsiedztwie nie warto również sadzić modrzewi i świerków, gdyż im z kolei zagraża wspólny szkodnik czyli ochojnik modrzewiowo-świerkowy (smrekun trzopek). Jest to mszyca, która cały rok spędza na modrzewiu (zimują na nim larwy), a zimuje na świerku (samice).

O jej obecności mogą świadczyć między innymi charakterystyczne galasy w postaci malutkich, zielonych szyszek, które pojawiają się na wierzchołkach młodych pędów porażonych drzew (galasy służą za schronienie rozwijającym się larwom). Na modrzewiach są widoczne białe „kłaczki”.

Mszyce to szkodniki, wśród których jest wiele gatunków dwudomowych, dlatego warto przyjrzeć się tej grupie owadów nieco bliżej. Jeśli spróbujemy poznać ich zwyczaje, zauważymy, że w bezpośrednim sąsiedztwie głogu i topoli nie warto zakładać plantacji marchwi (mszyca głogowo-marchwiowa, bawełnica topolowo-marchwiana).

• trzmieliny i buraka (mszyca trzmielinowo-burakowa),
• ziemniaków i brzoskwiń (mszyca brzoskwiniowo-ziemniaczana),
• wiciokrzewu i pasternaku (mszyca wiciokrzewowi-pasternakowa),
• róży i szczeci (mszyca różano-szczeciowa)
• ogórków i kruszyny (mszyca kruszynowo-ogórkowa).

Aby ograniczyć na roślinach liczebność dwudomowych szkodników i chorób, należy też pamiętać o systematycznym odchwaszczaniu upraw, gdyż wiele patogenów i szkodników, wybiera na żywicieli pośrednich chwasty, np.

• mszyca jabłoniowo-babkowa rozwija się na jabłoni i babce,
• wirus mozaiki żółtej fasoli zimuje na koniczynie i nostrzyku,
• mątwik burakowy - nicień zagrażający uprawie buraka i warzyw kapustnych, zimuje m.in. na wyce ptasiej, komosie białej, gwiazdnicy pospolitej, tobołkach polnych,
• żywicielem pośrednim rdzy grochu jest wilczomlecz,
• mszyca ogórkowa zimuje na tobołkach polnych.