Finał wielkiej inwestycji na Wiśle, Sole i Skawie. Z korzyścią dla ludzi i środowiska. Zdjęcia

Inwestycja objęła siedem stopni wodnych na terenie powiatów oświęcimskiego i wadowickiego pod kątem budowy lub modernizacji przepławek dla ryb. W ten sposób w ramach zakończonego właśnie projektu „Odtworzenie ciągłości ekologicznej Wisły i dolnych odcinków rzek Soły i Skawy” m.in. przywrócone zostały historyczne korytarze migracji ryb.

Przegrodzenie rzeki sztucznymi przegrodami zakłóca w istotny sposób możliwość poszukiwania przez ryby pokarmu, kryjówek czy miejsc na tarło, co wpływa na ich liczebność i kondycję, a w skrajnych przypadkach, gdy odcięty zostanie dostęp do tarlisk w górnych częściach rzek, może prowadzić do wyginięcia całych populacji.

Odwróceniu tego służą właśnie przepławki, czyli konstrukcje, dzięki którym zwierzęta żyjące w wodzie mogą pokonać sztuczne bariery w rzece (zapory, jazy, progi itp.). Otwarcie korytarzy swobodnej migracji dla ryb i innych okazów wodnej fauny ułatwia odbudowę cennych ekosystemów, a tym samym chroni bioróżnorodność.

- Jest to kolejny projekt zrealizowany przez nas w Małopolsce, którego celem jest przywrócenie rzek rybom, czyli ich naturalnym mieszkańcom - powiedział Radosław Radoń, dyrektor RZGW w Krakowie podczas uroczystego zakończenia inwestycji na stopniu wodnym Dwory w gminie Oświęcim.

Inne korzyści to ograniczenie erozji koryt rzecznych, zwiększenie szansy na zachowanie siedlisk przyrodniczych, uodpornienie ekosystemu na klęski żywiołowe. Na ekologiczne korzyści zwrócił także uwagę wójt gminy Oświęcim Mirosław Smolarek, który od lat mieszkając w sąsiedztwie Soły miał okazję obserwować degradację rzeki i zamieranie w niej życia.

- Dzięki takiej inwestycji jest niezwykle duża szansa, żeby to życie powróciło. Obserwując zresztą ostatnio Sołę, można powiedzieć, że to życie tam wraca - zauważył wójt Smolarek.

Jak dodał, dotyczy to nie tylko ryb, ale również ptactwa wodnego czy wydr, które znajdują pokarm także w rzekach. Powiększają się siedliska ślepowrona, ptaka, którego główną ostoja jest Kotlina Oświęcimska. Pozytywnie ocenili projekt także ekolodzy.

Przepławka na stopniu Dwory na Wiśle, gdzie odbyło się zakończenie inwestycji była największym przedsięwzięciem. - Mamy potwierdzone przez zainstalowane skanery, że 23 gatunki ryb skorzystały już z tej przepławki - powiedział Marek Ferenc, zarządzający projektem. Jak dodał inwestycja pozwoliła również udrożnić 88 km rzek.

Profesor Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie Leszek Książek zwrócił z kolei uwagę, że korzyści z tego projektu mają nie tylko ryby, ale także ludzie.

Efekty inwestycji cieszą m.in. miłośników turystyki kajakowej, których na Wiśle, Skawie czy Sole jest coraz więcej. Wykonane urządzenia umożliwiają przeprawę kajaków i łodzi przez istniejące poprzeczne budowle hydrotechniczne, m.in. na Skawie w Wadowicach, która pozwala ominąć tamtejszy próg piętrzący, a także na stopniu wodnym w Podolszu, gdzie powstała specjalna rampa dla kajakarzy. - Wygląda to naprawdę imponująco - mówi Mariusz Makuch, burmistrz Zatora.

Kajakarze dodają do tego, że przebudowa stopni wodnych, ich właściwe oznakowanie z pewnością poprawi bezpieczeństwo podczas spływów w rejonie obiektów hydrotechnicznych.

W powiecie oświęcimskim projekt objął m.in. przebudowę obiektów hydrotechnicznych na tzw. Węźle Dwory (gm. Oświęcim), Węźle Smolice oraz w miejscowościach Podolsze, Grodzisko i Smolice (gm. Zator), a także w Bielanach (gm. Kęty) i Broszkowicach (gm. Oświęcim). W powiecie wadowickim inwestycja objęła Skawę w rejonie Wadowic.

Wartość projektu to ponad 60,3 mln zł, w tym dofinansowanie z Unii Europejskiej to ponad 51,2 mln zł.