Zabytkowa synagoga w Oświęcimiu może się zawalić

Zabytkowa synagoga w Oświęcimiu może się zawalić?

Z ekspertyzy budowlanej, wykonanej na zlecenie Centrum Żydowskiego, które sprawuje pieczę na obiektem, wynika jasno, że postępująca erozja skarpy grozi jej osunięciem. Mury oporowe od strony ul. Zamkowej poniżej synagogi i Centrum są w bardzo złym stanie.

Specjaliści nie dają żadnych gwarancji, ile jeszcze wytrzymają dotychczasowe umocnienia, na których opiera się właściwie cała skarpa. - Wystarczą większe opady deszczu czy wstrząsy spowodowane tąpnięciami, by doszło do osunięć - martwi się Tomasz Kuncewicz, dyrektor Centrum Żydowskiego.

Oprócz synagogi i Centrum zagrożony jest również zabytkowy dom przedwojennej żydowskiej rodziny Klugerów. Jako ostatni mieszkał w nim Szymon Kluger, który przeżył Holokaust. Po wojnie przebywał w Szwecji, by w latach 60. wrócić do Oświęcimia. Był ostatnim Żydem mieszkającym w mieście. Zmarł w 2000 roku.

Na skuteczne zabezpieczenie skarpy za pomocą systemu betonowych mikropali potrzeba blisko 1 milion zł. Centrum zdołało już zgromadzić część środków od darczyńców. Wystąpiło także o wsparcie do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Małopolskiego Urzędu Marszałkowskiego. W Centrum liczą, że wzmacnianie skarpy uda się rozpocząć na wiosnę.

- Synagoga jest unikatowym śladem po społeczności żydowskiej, która współtworzyła Oświęcim i Polskę przez niemal 500 lat, aż do Holokaustu. Jest to zabytek o wyjątkowym znaczeniu symbolicznym dla polsko-żydowskiego dziedzictwa naszego kraju ze względu na lokalizację w sąsiedztwie byłego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz - dodaje dyrektor Kuncewicz.

Budowę synagogi rozpoczęto ok. 1913 roku, a swoją funkcję spełniała do roku 1939. W czasie wojny jej wnętrze zostało zniszczone, służyła m.in. jako niemiecki magazyn amunicji. Po II wojnie światowej grupa oświęcimskich Żydów, ocalałych z zagłady, przywróciła jej pierwotną funkcję, jednak po kilku latach opuścili oni Oświęcim i Polskę, a budynek był nieużywany. W latach 70. władze komunistyczne znacjonalizowały go, a w późniejszym okresie znajdowała się tu hurtownia dywanów.

W 1998 roku budynek synagogi został zwrócony gminie wyznaniowej żydowskiej w Bielsku-Białej jako pierwszy obiekt żydowskiego kultu religijnego w Polsce oddany w ręce prawowitych spadkobierców po upadku komunizmu. Gmina żydowska w Bielsku w tym samym roku przekazała ją na rzecz Centrum Żydowskiego w Oświęcimiu.